La Lescha d'energia dal chantun Grischun cuntegna dapi il 1. da schaner 2021 novas regulaziuns davart il diever d'energia. L'expert per effizienza energetica Andrea Lötscher da l'Uffizi d'energia e da traffic (UEnTr) explitgescha co che la Lescha d'energia dal chantun Grischun sustegna la protecziun dal clima. Il UEnTr è responsabel per realisar las novas regulaziuns.
Andrea Lötscher, tge ha la Lescha d'energia dal chantun Grischun da far cun la protecziun dal clima, u dumandà en autra moda, co stat il consum d'energia en connex cun il clima?
Andrea Lötscher: Consum d'energia e midada dal clima èn colliads fermamain. Dapi intgins decennis utilisain nus cunzunt ieli da stgaudar, gas natiral, diesel u benzin per metter en moviment maschinas e motors u per stgaudar. Cun arder quests purtaders d'energia fossils resulta sco svapur CO2 che s'accumulescha en l'atmosfera e chatscha enavant la midada dal clima. En il chantun Grischun deriva passa la mesadad (59 %) da l'energia consumada da purtaders d'energia fossils.
Co contribuescha la Lescha d'energia dal chantun Grischun che nus duvrain en l'avegnir l'energia cun schanegiar pli fitg il clima?
Andrea Lötscher: Da princip intenziunescha la lescha in'utilisaziun d'energia pli effizienta e pli durabla. La lescha promova d'ina vart il respargn d'energia tras sanaziuns da chalur tar edifizis. Da l'autra vart chaschuna la lescha cun meds finanzials ch'i vegn duvrada dapli energia regenerabla, empè d'energia fossila.
Tge vala per exempel da nov per chasadas?
Andrea Lötscher: La lescha regla l'utilisaziun d'energia per il stgaudament, per l'aua chauda, per la ventilaziun e per la climatisaziun. Vegn per exempel remplazzà in vegl stgaudament dad ieli, sto il nov stgaudament lavurar cun ina tscherta partd'energias regenerablas. E cunzunt sto el funcziunar en moda pli effizienta ch'il vegl – el sto pia duvrar per la medema prestaziun da stgaudar main energia.
Tge pretenda la Lescha d'energia dal chantun Grischun concernent il provediment d'energia, sche jau vi construir da nov ina chasa?
Andrea Lötscher: En cas d'edifizis novs ston ins per regla producir sez ina part da l'electricitad necessaria tras installaziuns correspundentas vi da l'edifizi. Quai po per exempel vegnir fatg tras in implant solar. En general sto vegnir construì tenor il stadi da la tecnica.
Ma sustegnan il chantun u la Confederaziun e la vischnanca en moda finanziala, sche jau vi construir u sanar mia chasa en moda favuraivla al clima, e nua poss jau ma laschar cussegliar en chaussa?
Andrea Lötscher: Gea, la Confederaziun, il chantun ed er intginas vischnancas sustegnan mesiras architectonicas che augmentan l'effizienza energetica. Infurmaziuns chattais Vus sin la pagina d'internet dal UEnTr www.aev.gr.ch, davart ils programs da promoziun sut www.energie.gr.ch e davart las prescripziuns legalas sut www.energienachweis.gr.ch. L'onn 2020 ha il chantun Grischun garantì per passa 1000 projects ina summa totala da var 17,5 milliuns francs.
Co statti cun las mesiras en il traffic sin via?
Andrea Lötscher: Las incumbensas dal chantun che pertutgan l'energia èn limitadas sin il sectur dals edifizis. Il traffic sin via chaschuna cun ina part da var in terz las pli bleras emissiuns da gas da tut ils secturs e vegn reglà principalmain tras la Confederaziun. Qua po il chantun contribuir cleramain pli pauc per proteger il clima ch'en il sectur dals edifizis.
Co è colliada la Lescha d'energia dal chantun Grischun cun autras stentas da la Confederaziun e dal chantun per proteger il clima?
Andrea Lötscher: La Lescha d'energia dal chantun Grischun cumplettescha la strategia da clima chantunala, la Lescha da CO2 e la strategia d'energia da la Confederaziun. Ils chantuns ston procurar per mesiras per reducir l'emissiun da CO2 en il sectur dals edifizis; la Lescha d'energia dal chantun Grischun è pia in dals craps da mosaic sin la via ad ina moda da viver ch'è favuraivla per il clima. Ella gida ultra da quai da reducir la dependenza d'energias fossilas importadas e da rinforzar las energias regenerablas indigenas. Quai stgaffescha plazzas da lavur e porta investiziuns en Svizra.
Il Cussegl federal ha fixà la finamira da netto nulla emissiuns da gas cun effect da serra fin l'onn 2050, sco che er la cunvegna internaziunala da Paris per proteger il clima pretenda quai. Quella cunvegna han suttascrit bunamain tut ils pajais en l'entir mund. Tanscha la Lescha d'energia dal chantun Grischun per cuntanscher questa finamira en il chantun?
Andrea Lötscher: Na, la Lescha d'energia dal chantun Grischun è in pass en la dretga direcziun, ma ella n'ans maina anc ditg betg a la finamira d'ina moda da viver cun netto nulla emissiuns da gas cun effect da serra. Ils proxims onns stuain nus tuttas e tuts reducir vinavant las svapurs da gas cun effect da serra, er en il traffic u en l'industria ed en l'agricultura. Confederaziun e chantun emprovan tant cun cundiziuns legalas da basa, cun limitas da las emissiuns sco er cun taxas e stimuls finanzials da mover ils differents secturs en ina direcziun da CO2 reducida. Quai èn dentant adina process politics e savens han las votantas ed ils votants l'ultim pled, sco tar la Lescha da CO2 ch'è vegnida refusada dacurt.
Andrea Lötscher, grazia fitg per il discurs!