Navigation

Inhaltsbereich

Mutter mit Kindern spazieren entlang eines Flusses.
Fotografia: Theodor Stalder

La midada dal clima ha effects multifars sin nossa societad. Las undas da chalira smanatschan nossa sanadad, la mancanza da naiv sminuescha ils retgavs dal turissem d'enviern – dus exempels da consequenzas negativas. I dat però era schanzas, per exempel sche las racoltas da l'agricultura s'engrondeschan grazia a temperaturas pli autas u sche la chalira da stad en las citads carmala pli savens giasts en las muntognas.

La midada dal clima ha consequenzas ch'èn per part dramaticas. Il livel da la mar s'auza en l'entir mund, la cuverta dal glatsch da la mar en l'Arctica vegn pli satiglia, ils glatschers ed ils scuts glazials da la Grönlanda e da l'Antarctica perdan lur massa. En l'Australia furieschan ils fieus da guaud adina pli ditg e cun ina forza pli e pli destructiva.

La sanadad è periclitada

Las consequenzas da l'augment da la temperatura pertutgan nus però era directamain: la chalira adina pli gronda n'è betg buna per nossa sanadad, perquai ch'ella strapatscha nossa circulaziun ed en il cas extrem è ella mortala. Ultra da quai pon ils raischens sa derasar idealmain ed introducir malsognas sco la borreliosa en novs territoris.

L'economia è dumandada

L'economia è dumandada en tut las branschas. Per l'agricultura e l'economia forestala per exempel è la midada dal clima ina spada che taglia sin domaduas varts. Da temperaturas chaudas creschan las plantas pli spert, entant ch'ils terrens sitgs èn nauschs per plantas da cultura sco ils tartuffels u las ravas ubain pericliteschan plantas da guaud sensiblas sco il pign. Las ovras idraulicas ston reagir, damai che la naiv ed il glatsch sco accumulaturs d'aua natirals regredeschan a lunga vista. Persuenter stat a disposiziun l'enviern dapli aua che oz. Il turissem sto vegnir a frida cun il cunfin da naiv che sa sposta ensi e cun quai cun ina garanzia da naiv limitada en blers territoris da sport d'enviern. Da l'autra vart dastgass la stagiun chauda envidar la glieud da far pli savens vacanzas da viandar e da far bogn. En il territori abità pon fermas precipitaziuns surchargiar la chanalisaziun e naiv bletscha po esser in privel considerabel per ils tetgs d'edifizis. Ulteriuras consequenzas pussaivlas èn crudadas da crappa, bovas ed inundaziuns pervia da la plievgia intensiva. 

 

Langlauftraining auf Kunstschnee
Trenament da passlung sin naiv artifiziala a Tavau la fin da december 2017. Fotografia: Veronika Stöckli

Ina natira marcada

Las consequenzas da la midada dal clima èn visiblas er en la cuntrada: ils glatschers han pers bler glatsch, ils lais èn schelads main ditg e la schelira permanenta sa stgauda plaunsieu. Tut quai sentan era la flora e la fauna. Pertutgads èn cunzunt ils spazis vitals, nua che l'aua u la naiv è in element central. Ina cuverta da naiv adina pli bassa periclitescha spezias tipicas per las muntognas, sco per exempel l'urblauna. Da l'autra vart profiteschan ils spazis vitals suttamess al fraid ed a la schelira, per exempel il cunfin da guaud che munta plaun a plaun.