Plan d'acziun Green Deal per il Grischun
- #Agir
- #Clima
- #PlanDAcziunGreenDeal
La gruppa dal Bernina l'atun. Fotografia: Uffizi per la natira e l'ambient
Il «Plan d'acziun Green Deal per il Grischun» mussa la via a la neutralitad climatica ed a la protecziun cunter las ristgas d'ina midada dal clima. Dapi il december 2021 vegnan realisadas differentas mesiras en il rom da l'etappa I dal AGD.
Il «Plan d'acziun Green Deal per il Grischun» (AGD) è in program d'impuls per promover la protecziun dal clima e l'adattaziun al clima en il chantun Grischun. Il AGD ch'è vegnì lantschà l'onn 2019 dal Cussegl grond ed elavurà da l'administraziun, s'orientescha a la finamira, ch'il Grischun daventia climaticamain neutral fin l'onn 2050. Il AGD ha ultra da quai l'intent da proteger meglier la populaziun, l'economia e la natira cunter las consequenzas negativas da la midada dal clima e permetta – là, nua che quai è raschunaivel e realisabel – da las adattar a la midada dal clima.
La chaschun per il AGD è stada l'incumbensa Wilhelm «Green Deal per il Grischun: nizzegiar la protecziun dal clima sco schanza». En la sessiun da zercladur 2019 ha il Cussegl grond acceptà l'incumbensa ed incumbensà la Regenza da preschentar in plan d'acziun. Quest plan d'acziun duai garantir che las emissiuns da gas cun effect da serra (GES) vegnian diminuidas svelt e che l'adattaziun a la midada dal clima possia cumenzar efficaziamain.
Cun il program d'impuls «Green Deal per il Grischun» duai il chantun Grischun pudair preschentar ina bilantscha climatica neutrala fin il 2050. Funtauna: Analisa da la situaziun AGD
In pachet da mesiras cumplessiv è pront
En il senn d'ina survista generala cuntegna il rapport da basa dal AGD tut en tut 27 mesiras che duain gidar a cuntanscher las finamiras dal AGD. Las mesiras cumenzan per regla là, nua ch'i vegnan consumads ils purtaders d'energia nuschaivels al clima sco ieli da stgaudar, benzin u diesel, pia en edifizis, en il traffic, en il turissem, en il consum u en l'industria. Er la svapur da metan en l'agricultura duai diminuir. In pèr mesiras gidan l'economia e la populaziun a vegnir a frida meglier cun la midada dal clima, per exempel en l'agricultura ed en l'economia forestala ubain en connex cun ils privels da la natira. Ina terza gruppa da mesiras promova la producziun d'energia regenerabla per pudair remplazzar ils purtaders d'energia fossila e cumpensar il basegn d'electricitad pli grond cun electrifitgar il sectur da chalur (pumpas da stgaudar) ed il sectur da traffic (electromobilitad).
Controllar periodicamain l'efficacitad da las mesiras
Las mesiras dal AGD cumenzan en ils pli differents secturs dal mintgadi e da l'economia. Tenor il rapport dal AGD duain questas mesiras evitar tut en tut 6,7 milliuns tonnas gas cun effect da serra fin l'onn 2050 e – grazia a l'adattaziun – donns en la dimensiun da stgars 400 milliuns francs. Fin l'onn 2050 custan las mesiras dal AGD en media var 59 milliuns francs per onn. Ina part considerabla da questas investiziuns va a favur da l'industria da construcziun, dal traffic, dal commerzi e da l'industria elavuranta en la regiun.
Cumbain ch'il AGD po reducir marcantamain las emissiuns da gas cun effect da serra grazia al fasch da las mesiras proponidas, mancan ulteriurs 3 fin 5 milliuns tonnas per cuntanscher la finamira netto nulla suenter l'onn 2050. L'administraziun vegn a controllar periodicamain ed a rapportar al parlament, sch'igl è previsiblamain pussaivel da cuntanscher las finamiras cun las mesiras realisadas, tge eventualas novas mesiras ch'ella propona e tge consequenzas che talas mesiras han per l'occupaziun da lavur e per la valurisaziun en il chantun.
Emprima etappa: Ulteriur svilup da regulaziuns existentas
Il Cussegl grond ha approvà l'emprima etappa dal AGD en la sessiun d'october 2021. Uschia ha cumenzà la realisaziun da las emprimas indesch mesiras. Ellas rinforzan essenzialmain las stentas currentas per la protecziun dal clima e per l'adattaziun al clima sin plaun naziunal e chantunal. En il sectur dals edifizis sa basan las mesiras per exempel sin la Lescha d'energia e sin il Program d'edifizis, permettan però tariffas pli autas da las contribuziuns da promoziun. Per midar a stgaudaments cun energias regenerablas u per la sanaziun energetica d'edifizis vegnan pajadas contribuziuns ch'èn 50 fin 100 % pli autas. Quai duai accelerar il remplazzament da stgaudaments e l'isolaziun d'edifizis, diminuir marcantamain il consum d'ieli da stgaudar e da gas e pia evitar gas cun effect da serra.
Segunda etappa: Lescha davart il fond per il clima (LCClima)
En il rom da l'etappa II dal AGD han ins examinà las 16 ulteriuras mesiras dal rapport da basa e precisà tecnicamain quellas mesiras ch'eran vegnidas consideradas sco adattadas. Cun la Lescha davart il fond per il clima vegnan stgaffidas las basas giuridicas per pudair realisar e finanziar questas ulteriuras mesiras. La finanziaziun vegn garantida sur in fond grischun per il clima che sto vegnir stgaffì da nov. La consultaziun publica tar la Lescha davart il fond per il clima ha gì lieu dal schaner fin l'avrigl 2024. Il Cussegl grond vegn a decider previsiblamain l'onn 2025 davart l'etappa II dal AGD. Correspundentamain vegn realisada l'etappa II il pli baud a partir dal cumenzament da l'onn 2026. La finala vali d'integrar ulteriuras parts participadas en la realisaziun da las finamiras dal AGD, per exempel la populaziun, las vischnancas e l'economia.
Documents
| Aktionsplan Green Deal - Massnahmen zu Klimaschutz und Klimaanpassung | 10.08.2021 |
| Aktionsplan Green Deal - Finanzierungskonzept | 10.08.2021 |