Enviern cun blera naiv sco excepziun da la regla
Fotografia: Uffizi per la natira e l'ambient dal Grischun
L'enviern 2020/2021 hai dà uschè blera naiv sco daditg betg pli en las regiuns bassas. Tuttina svanescha la naiv tendenzialmain pli e pli en las Alps, oravant tut da la vart sid da las Alps.
Per ina gia han las amaturas ed ils amaturs dal sport d'enviern pudì sa legrar – l'enviern 2020/2021 ha purtà blera naiv en grondas parts da la Svizra. Numerusas regiuns en ils auts han survegnì l'emprima naiv gia l'october 2020. Ma er ils territoris en ils funds da las vals n'èn betg vegnids a la curta: a partir da l'entschatta da december 2020 fin mez mars 2021 hai navì sin domaduas varts da las Alps talmain che l'enviern ha surpassà surtut sut 2000 m s.m. la media da blers onns. Staziuns sco Samedan, Santa Maria e Brusio han survegnì duas giadas uschè blera naiv nova sco en media. Il fenomen il pli extraordinari è stà la summa da naiv nova entaifer 3 dis en la regiun da Cuira – Surselva Bassa: dals 13 fin ils 15 da schaner 2021 hai dà tanta naiv nova sco quai ch'i dat uschiglio sin il pli mintga 100 onns ina giada.
Tendenzialmain pli pauca naiv
L'enviern 2020/2021 na po però betg zuppentar la tendenza ch'i plova dapli e naiva damain en consequenza da la midada dal clima. En in studi publitgà il mars 2021 ha ina squadra da perscrutaziun internaziunala cun la participaziun da l'Institut per la perscrutaziun da la naiv e da las lavinas (WSL/SLF) evaluà per l'emprima giada a moda unifitgada datas da naiv dals onns 1971 fin 2019 da passa 2000 staziuns da mesiraziun da l'entir territori da las Alps. Ils resultats dal studi conferman che las autezzas e la cuvrida da naiv en las Alps regredeschan – en tge dimensiun dependa dentant fermamain da la regiun e dal stgalim altimetric. Per exempel è la media da l'autezza da naiv en lieus tranter 1000 e 2000 m s.m. ida enavos cleramain pli fitg sin la vart meridiunala da las Alps (-4.1 cm/decenni) che sin la vart settentriunala (-2.8 cm/decenni).
L'analisa mussa tschintg differentas regiuns, en las qualas las autezzas da naiv èn sa sviluppadas differentamain durant ils ultims tschuncanta onns. Mintga simbol represchenta ina staziun da mesiraziun. En staziuns da la medema colur è il svilup da l'autezza da naiv sumegliant.
Funtauna: Institut per la perscrutaziun da la naiv e da las lavinas (WSL/SLF)
Manaschi da skis intschert en lieus pli bass
Quest trend vegn a cuntinuar er en l'avegnir. La perscrutaziun dal clima quinta ch'i vegn a dar 70 % pli pauca naiv enfin la fin dal tschientaner, sch'i na reussescha betg da reducir las emissiuns che fan donn al clima. Ultra da quai vegn prognostitgà che la stagiun dad ir cun skis vegn a cumenzar in mez fin in entir mais pli tard che oz. En Svizra pudessi lura avair mo pli sur 2500 m s.m. naiv natirala avunda per in manaschi rentabel d'in territori da skis.