Grazia al Plan d'acziun Green Deal per il Grischun survegn mintgin che fa ina sanaziun energetica da sia chasa contribuziuns chantunalas bler pli autas dapi la fin da l'onn 2021. Il dumber da dumondas en il rom dal program d'edifizis è perquai sa dublegià. Quant ditg ch'il sustegn cuntinuescha, è avert.
En il chantun Grischun vegnan var 26 000 edifizis stgaudads cun ieli u cun gas natiral. Lur svapurs procuran ch'il mund sa stgauda adina pli fitg, ed ellas impesteschan er l'aria. En l'avegnir duai vegnir desistì da quests purtaders d'energia nuschaivels.
Il AGD sustegna la sanaziun d'edifizis
Tras il Plan d'acziun Green Deal per il Grischun (AGD) duai il chantun daventar climaticamain neutral fin l'onn 2050. Il AGD sustegna mesiras che promovan la protecziun dal clima e l'adattaziun a la midada dal clima. Fin l'onn 2050 duain per exempel vegnir spargnads circa 700 000 tonnas dal gas cun effect da serra dioxid carbonic (CO2) en il sectur dals edifizis.
In dals puncts da partenza dal AGD è la sanaziun energetica d'edifizis. «Edifizis ch'èn pli vegls che 30 onns dovran pli che duas giadas dapli energia per stgaudar ils locals e l'aua chauda ch'ils edifizis moderns», di Andrea Lötscher da l'Uffizi d'energia e da traffic (UEnTr). Per motivar las proprietarias ed ils proprietaris d'edifizis da reducir svelt lur emissiuns da gas cun effect da serra, ha il Cussegl grond augmentà l'atun 2021 il program d'edifizis existent da la Confederaziun e dal chantun. Il program da promoziun redublescha las contribuziuns vertentas dal chantun per indrizs da la tecnica da chasa e sustegna la sanaziun dals mirs exteriurs cun in bonus da 50 % da las contribuziuns da promoziun.
Bilantscha intermediara allegraivla
Questa promoziun ha in effect sin la dumonda. «L'onn 2022 èn entradas 2110 dumondas da sustegn per mirs exteriurs d'edifizis, per indrizs da la tecnica da chasa, per la producziun d'energia e per la cussegliaziun, quai èn duas giadas uschè bleras sco l'onn avant», di Andrea Lötscher. Il pli savens vegnan dumandadas contribuziuns per l'isolaziun termica d'edifizis e per l'installaziun da pumpas da stgaudar. Cun 2020 dumondas è l'interess stà l'onn 2023 sumegliant a l'onn avant.
La branscha da construcziun è dumandada
Ils totalmain stgars 100 milliuns francs ch'èn vegnids concedids dapi l'onn 2022, van la finala via las possessuras ed ils possessurs da chasas a quellas branschas economicas, che porschan servetschs en il sectur da las sanaziuns d'edifizis. Questas branschas ston da lur vart sa stentar da dumagnar la gronda dumonda.
Co vai vinavant?
L'atun 2021 ha il Cussegl grond garantì il sustegn fin l'onn 2024. Andrea Lötscher vul profitar dal schlantsch actual che regia en connex cun las sanaziuns d'edifizis en il chantun: «Per l'onn 2025 dumandain nus in credit transitoric. Suenter duess il AGD esser operativ e la promoziun cuntinuar per ulteriurs onns.» I vegn a sa mussar, sch'il Cussegl grond approva questa dumonda.
Actualisaziun: Il Cussegl grond ha approvà ils 11 da zercladur 2024 in credit supplementar da 20 milliuns francs. Il credit d'impegn da fin ussa importa 67 milliuns francs. Cun il credit supplementar vegn evitada ina largia da finanziaziun che smanatscha per l'onn 2025 en l'emprima etappa dal program chantunal per la protecziun dal clima.